Tiệm bánh Trung thu của bác Thủy, cô Mơ nằm sâu trong một ngõ nhỏ trên phố Đội Cấn, hoàn toàn không có biển hiệu. Khách vô tình đi qua thì nhận ra bằng mùi thơm nhè nhẹ nhưng khó quên tỏa ra từ những chiếc bánh đang vàng dần trong lò. Còn khách quen cũng chẳng nhớ ngõ bao nhiêu, số nhà bao nhiêu mà chỉ tìm đến mua theo quán tính, bởi có những người, cả chục năm rồi cứ Trung thu là theo đúng đường đó, đến đúng địa chỉ đó. Đi mãi thành quen…
Ba đời làm bánh Trung thu
Bác Thủy, bác Mơ cũng đã vào tầm tuổi được nghỉ hưu; hai bác là đời thứ 3 kế thừa nghề làm bánh Trung thu gia truyền này. Bác Mơ kể, công thức bánh do cụ bà truyền cho con dâu, rồi đến hai bác được kế thừa. "Có lẽ chúng tôi là đời cuối cùng, vì con cháu đều đi học rồi theo nghề khác. Làm bánh Trung thu vất vả lắm! Đã có một thời gian tôi cũng nghỉ không làm nữa, nhưng vì nhớ nghề, vì khách năm nào cũng đến gõ cửa mỗi dịp Trung thu. Vậy là lò lại đỏ lửa khoảng hơn chục năm nay" – Bác Mơ tâm sự.
![Bánh Trung thu gia truyền: "Vứt ra đường chả ai thèm nhặt" - 1]()
![Bánh Trung thu gia truyền: "Vứt ra đường chả ai thèm nhặt" - 2]()
![Bánh Trung thu gia truyền: "Vứt ra đường chả ai thèm nhặt" - 3]()
Bánh Trung thu gia truyền nhà bác Mơ có phần "kém sắc" so với các loại công nghiệp có hình thức bắt mắt, nhưng mùi vị lại rất khó quên
Tiệm bánh của bác, thực ra chỉ là một gian nhà nhỏ với chiếc lò cũng nhỏ xíu, 2 bác và 4 người nữa làm liên tục cũng không đủ bánh để bán cho khách. Thành ra, những khách quen thường phải đặt trước tầm 2 tuần, thậm chí cả tháng thì đến Trung thu mới yên tâm có bánh ngon. Khách lạ đi qua hoặc biết tiếng ghé vào, đứng chật cả gian nhà bên ngoài nhưng cũng chỉ nhận được cái lắc đầu vì không còn bánh.
Điều đặc biệt ở đây là tiệm không hề có biển hiệu, cũng chẳng có cửa hàng hay bất cứ hoạt động quảng cáo sản phẩm nào. Khách ăn thấy ngon thì giới thiệu cho nhau rồi người ta tìm đến mua. Chỉ thế thôi mà năm nào bác cũng lỡ hẹn với bao nhiêu người vì thiếu bánh. Hỏi bác tại sao không mở rộng thêm xưởng để sản xuất, bác Mơ bảo, mục đích của các bác bây giờ cũng chẳng phải kinh doanh. Bác làm vì cái tâm với nghề và muốn lưu giữ truyền thống của gia đình, muốn tri ân những khách hàng bao nhiêu năm vẫn chung thủy với hiệu bánh nhỏ "không tên" này. Giờ mở lớn ra, bác sợ không kiểm soát được chất lượng.
"Bánh nhà tôi vứt ra đường chả ai thèm nhặt"
Bác Mơ cười bảo thế, vì theo bác: "Bánh nhà tôi "xấu như ma mút", do làm bằng tay nên bánh xù xì, không được bóng đẹp như bánh công nghiệp. Chỉ có nhân là được chăm chút cẩn thận từ khâu nguyên liệu trở đi".
![Bánh Trung thu gia truyền: "Vứt ra đường chả ai thèm nhặt" - 4]()
Vì lò nướng nhỏ, lại làm thủ công nên mỗi mẻ chỉ ra lò được chừng này bánh
![Bánh Trung thu gia truyền: "Vứt ra đường chả ai thèm nhặt" - 5]()
Hạt dưa và các nguyên liệu khác được chọn lựa kĩ càng, rang tay cho thật thơm, giòn
Cũng theo bác, mỗi một tiệm bánh đều có những bí quyết khác nhau để tạo nên hương vị riêng. Nhất là bánh công nghiệp thì cả hình thức cũng rất đẹp, hợp với làm quà biếu, tặng nhân dịp Trung thu. Còn bánh nhà bác khách nào ăn rồi thấy ngon thì lần sau lại mua về, chứ bác làm thủ công nên hình thức không đẹp, chắc chẳng ai dùng để biếu xén.
Tuy vậy, khách đặt bánh ở đây đều đặt với số lượng khá lớn, vừa để ăn, vừa để biếu tặng vì hương vị đã được khẳng định từ lâu. Chị Trần Thị Ngọc Kiên (Long Biên) – là khách quen nhà bác Mơ đã gần chục năm nay – cho biết: "Hồi rất nhỏ, bạn của bố mẹ tặng nhà mình 1 hộp bánh Trung thu rất ngon, nhưng lại không tiện hỏi xem mua bánh đó ở đâu. Cho đến nhiều năm sau, mình tình cờ được 1 người quen mách cho địa chỉ nhà bác Thủy, bác Mơ và nói rằng bánh ở đây ngon lắm! Mình tìm đến mua, khi đó nhìn vỏ hộp thì hóa ra đúng là loại bánh hồi bé mình được ăn. Sau bao nhiêu năm, hình thức bánh vẫn không thay đổi và cả hương vị cũng vậy, thực sự khó quên. Cắn một miếng bánh, cảm nhận đầu tiên là vị bùi, béo, thơm với vỏ bánh mềm mịn, khác hẳn với những loại bánh khác mình ăn. Một thời gian dài, mình cũng mua bánh công nghiệp của các thương hiệu nổi tiếng mỗi dịp rằm tháng tám, nhưng thực sự, đến khi ăn bánh ở đây mình mới cảm nhận được vị ngon như thế nào".
![Bánh Trung thu gia truyền: "Vứt ra đường chả ai thèm nhặt" - 6]()
Chị Ngọc Kiên - một khách hàng đã ăn bánh Trung thu nhà bác Thủy, bác Mơ từ khi nhỏ xíu
Nhiều năm rồi, cứ gần đến Trung thu là chị Kiên thường đặt từ 12 đến 15 cặp bánh, vừa để nhà ăn, vừa biếu họ hàng và đặc biệt là để thắp hương cho bà, vì giỗ bà chị cũng gần dịp này. Thế mới biết, hương vị bánh "chính thống" khó quên như thế nào.
Vì bánh không dùng bất cứ hóa chất nào để bảo quản, nên sau khi nướng chỉ để được chừng một tuần. Thoạt nhìn, đúng là bánh nhà bác Thủy, bác Mơ không có gì đặc biệt về hình thức, nếu không nói là có phần "rất thường". Thế nhưng, cắt miếng bánh ra, thưởng thức cùng chén trà xanh pha đặc, mới cảm nhận được hương vị tuyệt vời như thế nào. Mùi bánh thơm nhè nhẹ từ hàng chục loại nguyên liệu đã được chính tay các bác chọn lựa kĩ càng: Vị bùi béo của hạt bí mẩy đều, rang tay thơm giòn; lạp xường, dăm bông đậm vị, mứt bí ngọt ngào, vừng rang thơm phức và nhất là có lá chanh đem lại mùi thơm rất đặc trưng cho bánh nướng thập cẩm. Nhờ bí quyết riêng, bác khéo léo kết hợp rất nhiều nguyên liệu trên một cách hài hòa, khiến bánh vừa đủ thơm nhẹ nhàng nhưng lâu quên, vừa đủ vị bùi, béo, ngọt,… khiến ăn mãi không ngán, và những nguyên liệu mềm, dai xen lẫn với nguyên liệu giòn, xốp tạo cảm giác rất thú vị khi nhai.
Trung thu là tết của tình thân, thật ấm áp làm sao khi mỗi đợt rằm tháng tám, nhà nhà được quây quần bên nhau, chậm rãi thưởng thức hương vị bánh nướng, bánh dẻo thơm ngọt bên tách trà xanh. Nhất là khi cuộc sống ngày càng vội vã, những phút giây "sống chậm" bên người thân như vậy thật đáng quý biết bao. Mong bác Thủy, bác Mơ sẽ luôn khỏe mạnh, để lưu giữ cho đời hương vị truyền thống ít ỏi còn lại.
